door Ed Vermeulen
Bali: voor velen een exotische vakantiebestemming, voor anderen een bron van herinneringen aan voorbije tijden
 |
| Oost & West, tegeltableau in1900 ontworpen door Jan Toorop, gemaakt door N.V. Haagsche Plateelfabriek Rozenburg |
Bali in Baarn: Indische buurt
In ruim vijftig Nederlandse steden en dorpen, waaronder ons eigen Baarn, vinden we een Indische buurt opgebouwd uit straten en lanen vernoemd naar eilanden en plaatsen uit het voormalige Nederlands Indïë. Onze Baarnse Indische buurt heeft natuurlijk ook een Balistraat en zelfs een Balidwarsstraat!
 |
| Balistraat, duidelijke zaak |
In de jaren vijftig, ik zat op de lagere school, speelde ik er bij klasgenoot Tjibbe Persijn, die naar ik mij meen te herinneren uit Indië kwam. Weer later, ik zat op Het Baarnsch Lyceum, kreeg de straat een extra dimensie door de aanwezigheid van snackbar ’De Oase’ waar de vrijbuiter en markant dorpsfiguur bij uitstek Johan ’Joop’ van den Dijssel, de man die zich soms per ezel van de kroeg naar huis liet vervoeren, als uitbater de scepter zwaaide. In zijn kleine frituur op no. 19 waar op rumoerige zaterdagavonden de politie steevast even om het hoekje kwam kijken, konden wij als scholieren clandestien een biertje drinken en ook niet onbelangrijk: er was een jukebox vol met 78 toeren Rock ’n Roll platen! Fats Domino, Elvis en Buddy Holly. Teenage heaven! Een bezoek aan ’De Oase’ gaf op enig moment kleur aan ons door een teveel aan huiswerk en een tekort aan zakgeld redelijk beperkte uitgaansleven van toen. Er gebeurde altijd iets onverwachts.
 |
| Een kijkje in de Balistraat (Coll. Historische Kring Baerne) |
 |
| Villa Java in andere tijden (Coll. Historische Kring Baerne) |
 |
| Ingang Cantonspark (Coll. Historische Kring Baerne) |
Met een klein beetje fantasie van uw kant waant u zich hier in de in 1817 aangelegde ’s Lands Plantentuin, Kebon Raya, in Bogor, West Java.
 |
| Ingang Kebon Raya te Bogor, Java Barat Kebon Raya, waterlelies |
 |
| Kebon Raya, de kracht van het water (Foto: Ed Vermeulen) |
Van Baarn naar Bali
In het voorjaar van 1999 namen mijn vrouw en ik het besluit om samen met goede vrienden, met wie wij in de voorafgaande jaren alle Nederlandse Waddeneilanden hadden bezocht, een reis naar Bali en het nabijgelegen Lombok te maken. Ons gezamenlijke motto: Bali, een ander eiland.
 |
| Het licht van de vuurtoren wijst de zeeman de weg |
Voor onze vrienden een nieuwe bestemming, voor onszelf een tweede bezoek. Eerder al in de zomer van 1990 maakten wij een reis naar Java en Bali.
 |
| Bali, charmante kleurenpracht (Foto: Ed Vermeulen) |
Baarn: ontmoeting in de Laanstraat
Op een zonnige dag in augustus 1999, mijn hoofd al vol van de komende reis, liep ik door de Laanstraat, van oudsher Baarns meest prominente winkelstraat. Ter hoogte van de toenmalige supermarkt C1000, nu Jumbo, ontmoette ik een goede bekende, de Baarnse kunstschilder en tevens lid aankoopcommissie kunst van de Historische Kring Baerne, Geert Walma van der Molen.
 |
| Grazende koeien: recent werk Walma van der Molen (Foto: Geert Walma v.d. Molen) |
Selamat datang di Bali: welkom op Bali
Op 8 september vertrokken wij vanaf Schiphol , met een welkome tussenstop in Kuala Lumpur, Maleisië, naar onze bestemming: de badplaats Sanur, Bali.
9 September: aankomst op Ngurah Rai International Airport, Denpasar.
 |
| Selamat Datang di Bali, welkom op Bali Ngurah Rai Int. Airport, Denpasar |
Vernoemd naar Ngurah Rai, een Indonesische verzetsheld. In diverse reisgidsen had ik beknopte beschrijvingen gelezen over de rol van Ngurah Rai in de Indonesische vrijheidsstrijd na 1945. Het was mijn eerste kennismaking met deze naar later zou blijken één van de vier hoofdpersonen uit mijn verhaal. Verwacht van mij, geen uitgebreid reisverslag over onze toeristische belevenissen, hoe mooi en boeiend ze ook waren en nog steeds een wezenlijk onderdeel van mijn reisherinneringen zijn. Eén uitzondering echter: het huis in Gianyar, waar mijn vrouw in haar vroege jeugd woonde.
 |
| Het oude huis...nieuw adres: Jl. Ngurah Rai 23 (Foto's: Ed Vermeulen) |
Wel maak ik u deelgenoot van de mijzelf opgelegde ’missie’. Hieraan voorafgaand eerst een klein stukje (familie) geschiedenis
Bali-Lombok Brigade en Gadja Merah 1945
In september 1997, ik had net definitief afscheid genomen van mijn werkgever Polygram, was ik begonnen het militaire leven, KNIL/KL 1935-1956 van mijn schoonvader Douwe van de Wal in verhaalvorm vast te leggen. Een uitdaging dat wel, boeiend zeker, maar geen gemakkelijke opgave. Douwe van der Wal werd op 8 november 1913 te Huizum, Leeuwarden geboren uit het huwelijk van Bote van der Wal, geboren 2 mei 1887, Menaldum en Martje van der Sluijs, geboren 21 april 1889 , Dronrijp. Na een jeugd van twaalf ambachten en dertien ongelukken in de harde crisisjaren, waarin de schoolbanken niet echt aan hem besteed waren en hij zijn heil zocht in het kermisleven, had Douwe zich in 1935 op aanraden van de toenmalige huisarts van de familie, de oud KNIL arts Wiemer, bij het wervingsdepot van het KNIL in Nijmegen, de Prins Hendrikkazerne, aangemeld. Hij werd aangenomen en kreeg hier zijn militaire basisopleiding. Aansluitend werd hij verbonden voor de overzeese militaire dienst, de zog. Koloniale Reserve. Om in de termen van de tijd te spreken: hij werd een Koloniaal!
 |
| Van Nijmegen naar Tjipatat, Java, 1935, Douwe van der Wal (zittend en staand links) (Foto's: Coll. Marty Vermeulen) |
 |
| Gelukkiger tijden... Edith en Douwe, Malang 1938 (Foto: Coll. Marty Vermeulen) |
In juni 1939 werd uit dit huwelijk een dochtertje geboren, Martje Edith. Het gezin volgde een bekend militair woon-en leefpatroon en verbleef op diverse plekken op Java en Bali, waaronder Malang en Magelang (Java) en Denpasar en Gianyar (Bali). Inmiddels was in Europa de Tweede Wereldoorlog uitgebroken en al snel werd het duidelijk dat ook Oost Azië niet gespaard zou blijven. In december 1941 schakelde het Japanse leger met een verrassende aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor de Amerikaanse vloot uit. Dit werd gezien als het begin van de Tweede Wereldoorlog in Zuid Oost Azië. Na de val van Singapore was Ned. Indië aan de beurt om veroverd te worden met ondermeer als doel de oliewinning over te nemen. De Japanse troepen landden op Borneo (Kalimantan) en Celebes (Sulawesi) en vervolgens werd Nederlands Indië ondanks dappere tegenstand in hoog tempo ingenomen. Na een treffen tussen de Japanse Keizerlijke Marine en onze Koninklijke Marine in de Javazee op 1942, een zeeslag met een voor ’de onzen’ tragische afloop lag ook Java open voor de aanvallende Japanners.
 |
| Japanse aanvalsgolf |
De inval op Java vond plaats tussen 28 februari en 1 maart. Er werd op een groot aantal plaatsen heldhaftig verzet geboden door het KNIL maar na een korte en vooral ook ongelijke strijd werd was op 8 maart 1942 de capitulatie een feit. Vanaf deze datum werden de Nederlandse troepen geacht in Japanse krijgsgevangenschap te zijn. Douwe van der Wal werd in Malang, waar ook zijn gezin verbleef, geïnterneerd en na een lange reis via Batavia op 25 januari 1943 met het s.s. Tacoma Maru 2 afgevoerd naar Siam (Thailand). Hier werden hij en ontelbare anderen tewerkgesteld aan de beruchte Birma Siam Spoorlijn.
 |
Hellship Tacoma Maru 2 Dwangarbeid Birma-Siam Spoorlijn
|
De dramatische periode die hierop volgde werden in zijn militaire dossier in twee simpele zinnen vastgelegd:
’8 maart 1942: In Japanse krijgsgevangenschap te Malang’ , gevolgd door:
’15 augustus 1945: Uit Japanse krijgsgevangenschap bevrijd in Siam’
15 augustus de dag waarop Japan capituleerde, de Tweede Wereldoorlog ook voor het Koninkrijk der Nederlanden ten einde was gekomen en ook de dag waarop de poorten van de kampen werden geopend. De Nederlandse regering wilde direct na de Japanse capitulatie de door de Japanners veroverde gebieden, waaronder Bali, weer onder eigen (Nederlands) gezag terugbrengen. De feitelijke militaire middelen hiertoe ontbraken echter. Om toch betrekkelijk snel tot actie over te kunnen gaan werden uit de ex-krijgsgevangenen die de aanleg van de spoorlijn tussen Thailand en Birma hadden overleefd twee bataljons en twee compagnieën gevormd, in totaal 1660 man: de roemruchte Gadja Merah Brigade (Rode Olifant), met als mouwonderscheiding een aanvallende rode olifant. De brigade kwam onder bevel te staan van luitenant-kolonel van de generale Staf KNIL F.H. ter Meulen. Onthoud deze naam! De gebeurtenissen volgden elkaar in snel tempo op: op 17 oktober 1945 slechts twee maanden na de capitulatie van Japan, werd Douwe van der Wal bij het IIe Bataljon van de Bali-Lombok Brigade ingedeeld. 18 oktober 1945 opkomst te Cholburry van de vrijwilligers ex-krijgsgevangenen van het oude KNIL. Eén november begin opleiding in de moderne oorlogsvoering onder leiding van een Britse instructeur. 31 december 1945 opleiding beëindigd; wachten op nadere orders voor vertrek. 14 februari 1946 inscheping in het Engelse transportschip Rajula op de rede van het Vietnamese Ban-Seng met bestemming Bali en Lombok.
 |
| Met het Engelse troepentransportschip m.s Sainfoin naar Soerabaja |
 |
| 1953 Malang, Java : Missie volbracht! (Foto: Coll. Marty Vermeulen) |
Bali: Ereveld Marga en Ngurah Rai
Op 14 september 1999 bezochten wij het Indonesische Ereveld Marga, op vijftien kilometer benoorden Tabanan Kota (Tabanan Stad) , de hoofdstad van het gelijknamige district en één van de acht districten van Bali. Dit is de plek waar luitenant-kolonel I Gusti Ngurah Rai, commandant van de nationalistische strijdkrachten, en zelf eerder in dienst van het KNIL, op 20 november 1946 samen met zijn manschappen werd gedood in de strijd tegen de Nederlanders.
 |
| Monument op Erebegraafplaats Marga (Foto: Ed Vermeulen) |
 |
| Brief Ngurah Rai aan Ter Meulen...Merdeka! |
 |
| Tentang |
Merdeka: Vrijheid! Brief hebben wij in goede orde ontvangen. Wij antwoorden als volgt:
Tentang: Betreft de veiligheid op Bali: deze is onze zorg; sedert de landing van uw leider is het eiland niet meer veilig. Het bewijs is duidelijk en niet meer te ontkennen. Het lijden van het volk is zichtbaar toegenomen. Ook de bedreiging voor beider volken is toegenomen. Tevens is de economie van het volk gewurgd.
 |
| Keamanan |
 |
| Saja |
Saja: Ik kan geen compromissen sluiten uit naam van het volk, maar wij hebben de wil en zijn in staat om de Hollanders van Bali te verdrijven en beloven u door te vechten tot ons ideaal is gerealiseerd. Zolang u op Bali aanwezig bent, zal het eiland altijd een plaats van bloedvergieten tussen ons en u zijn.
Sekian: Tot slot hoop ik dat ik u hiermee geheel geïnformeerd heb. Eens vrijheid, altijd vrijheid. Namens de vertegenwoordigers van de vrijheidsstrijders: de leider: I Goesti Ngoerah Rai’
 |
| Sekian |
Ngurah Rai werd geboren op 30 januari 1917 in de Desa Carangsari, in het Balinese district Badung. Zijn ouders waren I Gusti Ngurah Patjung en I Gusti Ayu Kompyang. In 1938 trouwde hij met Desak Puti Kari. Uit dit huwelijk drie kinderen : I Gusti Ngurah Tantra, I Gusti Ngurah Gede Yudana en I Gusti Ngurah Alit Yudha. Hij bezocht in zijn jeugd een Nederlandse lagere school en daarna de middelbare school in Malang. Kreeg Nederlandse militaire training bij de Militaire Kadettenschool te Gianyar, Bali en in Magelang (Midden Java). Na geslaagd te zijn voor deze opleiding werd hij als 2e luitenant-inheems-officier ingedeeld bij het KNIL.
 |
| Portret Ngurah Rai (Foto: M.Kreijns) |
 |
| Originele brief aan Ngurah Rai aan Toean Overste Termeulen (Foto: M.Kreijns) |
 |
| Lima Puluh Ribu oftewel 50.000 Rupiah |
Nog steeds wordt zijn naam in verband gebracht met de zwaar bevochten vrijheid.
 |
| Graf Ngurah Rai (Foto: Ed Vermeulen) |
 |
| Maquette met daarop landingsvloot (strand Sanur rechtsonder) Foto: Ed Vermeulen |
27 september 1999: vertrek van Bali. Sampai bertumu lagi, tot ziens! Met nog een uiterst aangename tussenstop in Kuala Lumpur, Maleisië werd een paar dagen later op 29 september de definitieve terugreis aanvaard. Na een lange en redelijk vermoeiende vliegtocht zetten wij, om maar in stijl van het verhaal te blijven, voet op Nederlandse (vaderlandse) bodem. Met alle opgedane indrukken nog vers in het geheugen trachtte ik de draad van het verhalen schrijfleven weer op te pakken. Op zoek naar iets uit de naoorlogse dagen in Baarn, was ik begonnen te lezen in oude jaargangen van de Baarnsche Courant. In de editie van dinsdag 9 juli 1946 vond ik tot mijn grote verrassing een groot redactioneel artikel gesigneerd met K. Dit moest Adr. Klijs zijn, de toenmalige redacteur en latere hoofdredacteur.
 |
| Een droeve tijding uit Ned. Indië, Baarnsche Courant 9 juli 1946 (Foto Coll. Ed Vermeulen) |
Onder de kop: ’Een droeve tijding uit Ned. Indië’ beschreef hij het heftige nieuws dat op dinsdag 2 juli luitenant-kolonel Ter Meulen op Bali, kort na het ondergaan van een operatie, was overleden. De grootste verrassing was echter dat uit zijn verhaal, geschreven in de ietwat plechtstatige stijl van zijn tijd, duidelijk werd dat zowel luitenant-kolonel Ter Meulen, commandant van de Nederlandse troepenmacht op Bali alsmede kapitein-ter-zee Tetenburg, commandant van de landingsvloot, Baarnaars waren! Een wel heel bijzondere ontdekking. In één keer werd mijn Balinese avontuur van algemeen historische tot Baarnse proporties teruggebracht. Het verhaal van redacteur Adr. Klijs stelde mij in staat om de militaire loopbanen van zowel Ter Meulen als ook Tetenburg, opgemaakt uit de officiële militaire archieven uit te breiden met opmerkelijke Baarnse details uit de tijd voor en kort na de bevrijding. Een unieke kans die door mij met beide handen werd aangegrepen.
 |
| Hoofdredacteur BC Adr. Klijs met echtgenote en dochter Ans op trouwreceptie auteur, januari 1964 (Foto: Jos Zandvoort) |
Frederik Hendrik ter Meulen, Baarnaar sinds mei 1945
Frederik Hendrik ter Meulen werd geboren op 2 maar 1899 te Batavia (Nederlands Indië) uit het huwelijk van Frederik Hendrik ter Meulen en Henriette Philippine Meihuizen. Op 16 november 1917 trad hij in dienst bij het Landstormkorps de Meijerij als vrijwilliger. De aanzet tot een lange loopbaan als militair. Op 13 maart 1918 volgde zijn aanstelling tot adspirant-vaandrig bij het 11e regiment Infanterie. Op 16 september 1918 gevolgd door overplaatsing naar de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te Breda als Cadet voor het wapen der infanterie in Nederlands Indië. Op 30 juli werd kreeg hij zijn aanstelling als 2e luitenant bij het Wapen der Infanterie van het leger in Ned. Indië, Koloniale Reserve. Op 27 december 1921 is hij in Den Haag getrouwd met Elizabetha Franziska Louise Ohlenschlager, geboren in Bockenheim (Frankfurt am Main), Duitsland, op 7 mei 1901. Het vertrek naar Ned. Indië vond plaats op 8 april 1922 met het s.s. Patria. In 1925 nam hij als 1e luitenant deel aan Krijgsverrichtingen in het gebied West Atjeh. In 1927 werd hem het Ereteken voor belangrijke Krijgsverrichtingen 1925-27 te Atjeh uitgereikt. In de jaren 1925 en ’27 verloor het echtpaar Ter Meulen twee kinderen, jongens, beiden met de naam Frederik Hendrik. Een groot familiedrama. Er volgde een periode van diverse benoemingen, waarbij met name die bij het Korps Marechaussee opviel. Dit keurkorps moest al tientallen jaren lang in diverse opstandige gebieden de kastanjes uit het vuur halen. In 1933 werd zoon Ernst Frederik geboren in Den Haag. Weer een andere opmerkelijke benoeming is gedateerd oktober 1936 toen Ter Meulen belast werd met de oprichting van het Korps Prajoda op Bali.
 |
| Mouwembleem Korps Prajoda |
Een inheems hulpkorps bestaande uit Balinese krijgers, dat in 1941 een sterkte had van vier infanterie compagnieën en een mitrailleur compagnie. Werd na de Tweede Wereldoorlog opnieuw gevormd waarbij opvalt dat toen in 1946 op Bali het Bataljon XII (Gadja Merah) actief was hiervan de 6e compagnie uit Prajoda’s bestond.
Tweede Wereldoorlog
Bij het binnenvallen van de Duitsers was kapitein (KNIL) Ter Meulen met verlof in Nederland. Kort na de capitulatie weigerde hij de door de Duitsers geëiste verklaring te tekenen, waarin men op erewoord moest verklaren niets tegen de bezetter te zullen ondernemen.
 |
| Torenlaan 75, Baarn (Foto: Coll. HKB) Tekening Torenlaan 75 gemaakt door architect Wolter Bakker (Coll. dhr. P. Bakker, Soest) |
Kort na terugkomst meldde hij zich bij H.G. Jurriaans, de districtscommandant van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) in Baarn en bood hem zijn diensten aan. Zijn aanbod werd in dank aanvaard want Jaap van Leeuwen die tot midden juni de militaire training van de BS verzorgde stond op het punt naar Amsterdam te vertrekken.
 |
| Bevrijding 1945, Jaap van Leeuwen meldt zich bij het Gemeentehuis Baarn (Foto: Coll. HKB) |
Orde en Vrede
Ter Meulen zelf wilde terug naar Indië om daar de strijd tegen de Japanners op te nemen. Kort voor zijn vertrek capituleerde op 15 Augustus echter het Japanse leger. Er volgde een bevordering tot majoor en in de daaropvolgende maand September vertrok hij naar Indië waar hij werd opgenomen in de Staf van de legercommandant in Batavia luitenant-generaal L. H. van Ooyen, in januari 1946 opgevolgd door de inmiddels legendarische en veelbesproken luitenant-generaal Simon H. Spoor. Na een bevordering tot luitenant-kolonel kreeg hij het commando over de troepen die het Nederlandse gezag op Bali moesten herstellen.
 |
| Luitenant-kolonel Ter Meulen op het strand van Sanur, na de landing Luitenant-kolonel Ter Meulen in (Foto: J.A.Stevens) gesprek met de 'Dewa Agoeng' (zelfbestuurder) van Kloengkloeng (Foto: J.A Stevens) |
 |
| Graf luitenant-kolonel Ter Meulen, Ereveld Kembang Kuning, Soerabaja (Foto: Coll. Oorlogsgravenstichting) |
Zijn weduwe mevr. Ter Meulen – Ohlenschlager woonde nog op de adressen Rutgers van Rozenburglaan 1 (1948) en Hertog Hendriklaan 10 (1952). Zij hertrouwde op 3 september met de heer Humprey E. Rouffaer (oud) hoofd personeelszaken van de rederij Koninklijk Java-China Paketvaart Lijnen (KJCPL). Het echtpaar Rouffaer woonde laatstelijk op het adres Lt. Gen. van Heutzlaan 106.
 |
| Ceremonie van overgave op strand Sanur, luitenant-kolonel Ter Meulen (links midden) en mogelijk ook kapitein-ter-zee Tetenburg, met rechts kolonel K.Tsunioka en kapitein-ter-zee S. Okuyama (Foto: J.A.Stevens) |
Willem Hendrik Tetenburg, Baarnaar (sinds 1940)
Willem Hendrik Tetenburg werd geboren op 27 mei 1896 in Utrecht uit het huwelijk van Willem Henderik Tetenburg en Johanna Petronella Fuijt, beiden eveneens geboren in Utrecht. Na de vijfjarige H.B.S. doorlopen te hebben, werd hij in 1913 aangenomen bij de opleiding tot adelborst bij de Koninklijke Marine aan het Koninklijk Instituut voor de Marine (K.I.M) te Willemsoord, Den Helder. Deze opleiding werd door hem in 1916 met goed gevolg afgerond. Hierna volgde in de periode 1916-1928 een loopbaan bij de Koninklijke Marine in de rangen luitenant-ter-zee III, II en I. In deze periode werd hij op diverse posten in het toenmalige Nederlands Indië gestationeerd waaronder Soerabaja, de na de haven van Batavia grootste haven van onze toenmalige kolonie en tegelijkertijd de thuishaven van de Nederlandse Marinevloot. Op 28 augustus 1929 werd Tetenburg benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Op 17 juli 1930 is hij in Amsterdam getrouwd met de eveneens in Utrecht geboren Nelly Arina Berents (geboren 3 april 1897). Deze had uit een eerder huwelijk twee kinderen. In 1938 keerde het gezin terug naar Nederland en woonde resp. in Den Haag, Den Helder en De Bilt. In 1939 werd hij benoemd tot kapitein-luitenant ter zee.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de inval van de Duitsers in mei 1940 werd hij geplaatst als commandant van Vliegveld de Kooy, nabij Den Helder. In de laatste oorlogsdagen kreeg hij de opdracht het vliegveld en de nog bruikbare lesvliegtuigen onbruikbaar te maken voor de vijand. Na de capitulatie had Tetenburg diverse functies op Willemsoord, waarbij hij geen opdracht heeft gekregen naar Engeland uit te wijken. Tot juli 1940 bleef hij in dienst en werd daarna op wachtgeld gesteld. Na het onder invloed van de hogere Marineleiding tekenen van de verklaring waarin hij op erewoord beloofde niets tegen de bezetter te zullen ondernemen werd hij gedemobiliseerd en naar huis gestuurd. Hij vestigde zich, komende vanuit De Bilt , op 28 oktober 1940 in Baarn op het adres Bilderdijklaan 42. In deze periode verleende hij steun bij het binnenhalen van gelden voor zeevarenden (De Zeemanspot).
 |
| Insp. van politie Nico Dragt (Bron: boekje Baarn in Oorlogstijd, J.K. van Loon) |
In mei ’42 werd Tetenburg alsnog krijgsgevangen gemaakt en weggevoerd naar Duitsland. In juli 42 kwam hij met een ziekentransport terug in Nederland. Na een langdurige periode van ziekte moest hij zich in 1943 opnieuw melden voor krijgsgevangenschap, maar omdat hij zou worden geopereerd werd dit gedwongen vertrek afgeblazen. Na zijn herstel heeft Tetenburg nog in de illegaliteit samengewerkt met o.a. Jurriaans, districtscommandant van de OD te Baarn en later hoofd van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Van 4 febr. ’44 tot 3 november ’45 verbleef hij op het adres Amsterdamse Straatweg 24 en aansluitend weer op Bilderdijklaan 42. In oktober ’44 volgde zijn benoeming tot chef-staf van de B.S in Baarn een periode die zou duren tot 4 weken voor de bevrijding. Begin ’45 werd hij benoemd tot militair raadsheer bij het Bijzonder Gerechtshof te Den Haag.
Orde en Vrede
Na de bevrijding werd Tetenburg weer in dienst gesteld van de Koninklijke Marine en in oktober ’45 aangewezen voor uitzending naar Ned. Indië in de rang van kapitein-ter-zee. Hier werd hij benoemd tot commandant van de Marine Luchtvaart Dienst (MLD) en werd onder zijn bevel door een marine eskader, bestaande uit het fregat Hr.Ms. Kortenaer, twee troepenschepen, drie Landing Ships Tank (LST’s) en het s.s. Pahud van de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij (KPM) op 2 maart 1946 de landing van de Nederlandse troepen op het strand van Sanur, Bali uitgevoerd. Hiermee leverde hij zijn aandeel in het herstel van Orde en Vrede.
 |
| Hr. Ms Kortenaer, vlaggenschip van de landingsvloot, Het s.s. Pahud van de KPM deed dienst als transportschip onder commando van kapitein-ter-zee Tetenburg (Foto: Coll. J.G.Nierop Maritiem trefpunt Almere) (Foto: Coll. Instituut voor Maritieme Historie) |
 |
| Graf schout-bij-nacht buiten dienst Tetenburg en echtgenote (Foto: Coll. Albert Naber) |
Van Bali naar Baarn, de finale
 |
| Ereteken Orde en Vrede met vier jaargespen, uitgereikt aan Douwe van der Wal (Coll. Marty Vermeulen) |
Bronnen:
Baarnsche Courant 9 juli 1946
Bureau voor Genealogie (CBG)
Gadja Merah document, november 1994: Ruud O. Spangenberg
Centraal Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), Den Haag
Hulpkorpsen in voormalig Ned. Indië (Internet)
Indischebuurten.nl
Dank aan:
Surja Hofmans voor de vertaling van de teksten op het monument te Marga, Bali
Michael Kreijns , foto’s van idem
Geert Onno Prins, redacteur Indisch maandblad Moesson: tekstadviezen
Ed Vermeulen (1942)
Dit verhaal verscheen op maandag 23 mei 2016 in de Baarnsche Courant in de rubriek
’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’
Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
